Czechy: Perły architektury funkcjonalizmu

W latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku w pełni rozwinął się nowy kierunek - funkcjonalizm. Ten wiodący wówczas styl artystyczny nie ominął ówczesnej Czechosłowacji. Co więcej, w okresie międzywojennym doprowadził ją na szczyt architektury europejskiej.

Oto prawdziwe klejnoty architektury światowej, zaprojektowane przez najsłynniejszych architektów Adolfa Loose i Ludwiga Miese van der Rohe.

Willa Tugendhatów (Vila Tugendhat)

Adres: Černopolní 45, Brno

Perłą funkcjonalizmu jest niewątpliwie Willa Tugendhatów, która znajduje się w morawskiej metropolii - Brnie. Jest ona unikatowym funkcjonalistycznym dziełem niemieckiego architekta Ludwiga Miese van der Rohe. Jednocześnie jest to budynek, który współtworzył nowe standardy nowoczesnego mieszkania i jest jednym z podstawowych dzieł światowej architektury modernizmu - funkcjonalizmu. W latach 2010 - 2012 willa wraz z przylegającym do niej ogrodem, została odrestaurowana i dziś wygląda tak, jak w chwili ukończenia jej budowy w 1930 r. Ze względu na duże zainteresowanie zwiedzających, chętnym do odwiedzenia willi zaleca się wcześniejszą rezerwację.

Willa Müllerów (Müllerova vila)

Adres: Nad Hradním vodojemem 14/642, Praha 6 – Střešovice

Luksusowa funkcjonalistyczna willa Müllerów znajduje się na Ořechovce, w jednej z najbardziej znanych i najstarszych praskich dzielnic, pełnej willi i ogrodów. Willę Milady i Franciszka Müllerów zaprojektował genialny architekt Adolf Loos, który wówczas pracował w Czechach. Właśnie zlecenie na budowę tej willi umożliwiło Loosowi doprowadzenie jego oryginalnej koncepcji przestrzeni aż na sam szczyt. Wyposażenie wnętrz, które Loos wybrał, a nawet sam zaprojektował, wyraża niezwykłą harmonię modernistycznego funkcjonalizmu i stylu angielskiego z elementami klasycyzmu.

Pałac Targowy (Veletržní palác)

Adres: Dukelských hrdinů 530/47, Praha 7

Innym ważnym praskim budynkiem wzniesionym w stylu funkcjonalistycznym jest Pałac Targowy. Wybudowany został w latach 1925 - 1928 i był wówczas największym budynkiem tego typu na świecie. W 1976 roku budynek przeszedł w ręce Galerii Narodowej w Pradze, która jest jego właścicielem do dziś. Znajduje się w nim stała ekspozycja Sztuka XX. i XXI. wieku.

Drapacz chmur Baty (Baťův mrakodrap)

Adres: třída Tomáše Bati 21, Zlín

Drapacz chmur Baty został zbudowany przez przedsiębiorcę Jana Antonína Batę (przyrodniego brata znanego producenta obuwia Tomáša Baty) w Zlínie, w latach 1936 - 1938,  według projektu architekta Vladimíra Karfíka. Ponieważ budynek ma numer 21, nazywany jest "dwudziestką jedynką" („jednadvacítka“). Drapacz chmur ma 17 pięter, 77,5 metra wysokości i był wówczas drugim co do wielkości budynkiem w Europie. Wieżowiec jest małym cudem technologicznym - znajduje się tu poczta  pneumatyczna, podłogowe gniazda elektryczne i telefoniczne oraz biuro Baty w windzie o rozmiarach 6 x6 metrów. Nic więc dziwnego, że drapacz chmur był uznany za jeden z ośmiu najważniejszych zabytków czeskiej architektury XX. wieku. Obecnie w budynku ma swoją siedzibę Urząd Kraju (województwa) Zlińskiego (Krajský úřad Zlínského kraje). Jeszcze jedna ciekawostka - toalety męskie były na każdym piętrze, a damskie tylko na drugim i dziewiątym.

Willa Stiassny (Vila Stiassni)

Adres: Hroznová 82/14, Brno-střed

Dwupiętrowa willa w stylu funkcjonalizmu w Brnie, na planie litery „L“, została wybudowana według projektu Ernsta Wiesnera, na zamówienie przemysłowca Alfreda Stiassni z żoną Hermíną. Budowę dokończono w 1929 roku. W 1952 roku, wraz z ogrodem, stała się własnością państwa i została zaadoptowana na cele reprezentacyjne, dlatego i dziś często określana jest mianem "willi rządowej". W willi przebywało wiele znanych osobistości, między innymi również Fidel Castro. Od 2009 roku willą zarządza Narodowy Instytut Dziedzictwa (Národní památkovy ústav), a od 3 lat budynek ponownie udostępniono dla zwiedzających.