Jest ponadto jednym z dwu głównych punktów wypadowych wypraw himalaistów w Wysokie Himalaje oraz amatorów wysokogórskiego trekkingu. W serii przewodników „Bezdroża Classic”, najdokładniejszej, kierowanej do turystów, którzy o zwiedzanych krajach i miejscach chcą wiedzieć jak najwięcej, a mniej zwracają uwagę na zdjęcia, ukazał się po raz pierwszy poświęcony temu krajowi. I to napisany – zaznaczę to od razu na wstępie recenzji – przez polskie autorki, kompetentnie, ciekawie, z mnóstwem informacji ważnych, a także aktualnych, gdyż niektóre dotyczą wiosny 2018 roku. Z których wiele trudno byłoby znaleźć w innych, rozproszonych źródłach.
Dodam, że w tej samej serii, ale tylko jako jedna z części przewodnika „Indie północne, Nepal i Goa”, ukazał się w 2009 roku przewodnik po tym kraju, ale znacznie szczuplejszy objętościowo i merytorycznie. Strona ilustracyjna „Nepalu” jest skromniejsza i uboższa niż w mniej obfitych w treść seriach przewodników tego wydawnictwa. Przy czym wśród niespełna 70 zamieszczonych w nim zdjęć i rysunków, ogromna większość jest czarno – biała, a wydrukowana została na różowym tle. Jest jednak również 16 planów i map, a także 60 informacji, w tym sporo ciekawostek, w ramkach włamanych w tekst. Autorki na wstępie sugerują czytelnikom – turystom, co powinni tam zobaczyć koniecznie.
I chociaż nie byłem jeszcze we wszystkich z 17 wymienionych miast i miejsc, a tylko w większości, mogę stwierdzić, że nie pominęły niczego naprawdę ważnego. Tym, którzy do wyjazdu w tamte strony przygotowują się solidnie jeszcze w kraju, proponują w rozdziale wstępnym „Zaplanuj podróż” 7 tras zwiedzana, każda od 4 do 17 dni. Ponadto 3 trasy rowerowe, bo i w ten sposób można poznawać oraz zwiedzać znaczne – oczywiście poza wysokogórskimi – obszary tego kraju. Również na wstępie zamieszczono informacje o najważniejszych, stałych tam wydarzeniach w kalendarzu rocznym. A w Nepalu jest około 120 (!) dni świątecznych w roku.
Mnóstwo, w tym wiele bardzo ważnych, informacji znajduje się w dwu kolejnych rozdziałach wstępnych. Od wyboru czasu podróży ze względu na lokalne warunki atmosferyczne, poprzez przepisy wizowe i celne, potrzebne zabezpieczenie medyczne, po rady praktyczne. Aby np. na granicy i lotniskach wymieniać na rupie nepalskie (NPR) tylko niewielkie kwoty, gdyż doliczane są tam, odmiennie niż w kantorach w głębi kraju, opłaty manipulacyjne. Czytelnik dowiaduje się również, co powinien ze sobą zabrać koniecznie. O różnych możliwościach dotarcia na miejsce, transporcie lokalnym, noclegach i wyżywieniu. Ze wskazanymi, wybranymi obiektami paru kategorii cenowych.
W Informacjach A-Z wiele jest o tamtejszych obyczajach, zagrożeniach – także malarią i amebą, opiece medycznej, łączności – z drogą telefoniczną w ruchu międzynarodowym, pamiątkach, które warto kupić itp. Natomiast w Informacjach krajoznawczych sporo o różnych aspektach kraju, jego historii od czasów najdawniejszych – po skutki tragicznego trzęsienia ziemi w 2015 roku. Bardzo obszernie o nepalskim społeczeństwie, używanych tam ponad 100 językach, 3 głównych religiach, kulturze i sztuce, kuchni oraz odpowiedzialnej turystyce.
Główna część przewodnika – „Zwiedzanie” podzielona została na: Kotlinę Katmandu, Dolinę Pokhary, Dolinę Teraju oraz Dolny i Górny Mustang, wjazd do których wymaga osobnych zezwoleń. W przypadku Kotliny Katmandu i stolicy, których na ogół nie sposób ominąć nie tylko ze względu na port lotniczy, ale również wspaniałe, z najważniejszymi w kraju zabytki sakralne i świeckie oraz mnóstwo bardzo ciekawych miejsc, Nie brak historii, sugestii co warto tam zobaczyć – z opisem obiektów i miejsc oraz informacjami o biletach i opłatach. M.in. o tym, że aby otrzymać – i gdzie – stałą przepustkę (bo bilety wstępu są jednorazowe) na stołeczny Durbar Square potrzebny jest paszport i zdjęcie.
A także o głównych miastach i zabytkach Kotliny oraz ciekawych w niej miejscach, w tym widokowych na panoramę Wysokich Himalajów. Na końcu zaś Informacje Turystyczne – o dojeździe, transporcie lokalnym z cenami przejazdów, noclegami, wyżywieniem itp. Następnie podobnie o pozostałych, uwzględnionych w przewodniku, częściach Nepalu. Ze względu na popularność trekkingów, autorki proponują i omawiają 10 jego tras z wieloma dotyczącymi ich praktycznymi informacjami oraz radami. Równocześnie i inne formy turystyki aktywnej: raftingi i spływy kanoe, loty nad górami – także paralotniami, wędkarstwo, skoki na bungee oraz wspinaczki skałkowe. Na końcu przewodnika jest względnie dokładny indeks.
Wspomniałem o informacjach w ramkach. Obok zawierających podstawowe, np. „Placówki dyplomatyczne”, „Temperatura i opady w Nepalu”, „Numery alarmowe”, „Gdzie lepiej nie jechać”, czy „Będąc trzy dni w Katmandu…pięć dni w Pokharze,… siedem dni w Kotlinie Katmandu, … miesiąc w Nepalu itp.”, znajduje się sporo ciekawostek. M.in. „Polacy na Mount Evereście”. „Rezusy”. „Jaki”. „Kumari” („żywa bogini”). „Historia Buddy”. „Buddyjski savoir-vivre”. „Pagoda”. „Szkoły jogi”. „Kursy buddyjskie”. „Medycyna tybetańska”. „Ajurweda”. „Nepalski kuchenny savoir-vivre”. „Mały Budda w Bhaktapurze”. „Legenda o powstaniu Patanu”. „Produkcja dywanów w Tashi Ling”. „Dzieje Mustangu”. „Choroba wysokościowa”. W sumie: dobry przewodnik godny polecenia.
Cezary Rudziński
NEPAL. U STÓP HIMALAJÓW. Przewodnik z serii „Bezdroża Classic”. Autorki: Justyna Sromek i Marta Zdziechowska, współpraca Joanna Felicja Bilska. Wydawnictwo Helion, wyd. I, Gliwice 2018, str. 271, cena 39,90 zł. ISBN 978-83-283-4337-5
