Infrastruktura kolejowa w rękach państwa ^Wyróżniony

{jumi [*4]}Zdaniem KIG, finansowanie ze środków publicznych wydatków na utrzymanie i rozwój infrastruktury kolejowej tak, jak ma to miejsce w zakresie infrastruktury drogowej, to jedyny skuteczny sposób na poprawę konkurencyjności kolei w stosunku do transportu drogowego. - Kolej od lat przegrywa konkurencję z transportem drogowym. Nic dziwnego, skoro koszt dostępu do infrastruktury kolejowej jest kilkukrotnie większy niż w przypadku dróg. Główne przyczyny niższej konkurencyjności kolei to m.in. inny niż w drogownictwie status własnościowy i ekonomiczny infrastruktury kolejowej, a także niewłaściwy system organizacji zarządzania infrastrukturą kolejową. Prawie 100 proc. infrastruktury drogowej jest finansowane z pieniędzy publicznych. W przypadku kolei, udział środków publicznych kształtuje się na poziomie około 20 – 30 proc. – mówi Andrzej Arendarski, prezes Krajowej Izby Gospodarczej, wiceprezes Eurochambres.

W „Programie dla kolei” KIG rekomenduje utworzenie publicznego zasobu infrastruktury kolejowej w drodze jej przeniesienia ze spółek Grupy PKP na rzecz Skarbu Państwa i samorządów. Podstawowymi cechami składników infrastruktury kolejowej wchodzących w skład jej publicznego zasobu byłyby m.in. powszechna /publiczna/ dostępność dla przewoźników kolejowych i innych podmiotów zainteresowanych korzystaniem z tej infrastruktury, nieprywatyzowalność co do zasady (ewentualna sprzedaż niektórych składników za zgodą rządu) oraz ustawowe zagwarantowanie finansowania ze środków publicznych wydatków na utrzymanie i rozwój infrastruktury kolejowej. Zdaniem KIG, realokacja zasobów infrastruktury kolejowej na rzecz skarbu państwa i samorządu terytorialnego powinna znacznie przyczynić się do poprawy konkurencyjności transportu kolejowego. Powinna także zredukować zadłużenie PKP SA i PKP PLK oraz przyśpieszyć prywatyzację spółek z Grupy PKP. W opinii KIG, proces realokacji powinien być powiązany z wdrożeniem nowego systemu finansowania infrastruktury kolejowej. - Model finansowania powinien zapewnić takie ekonomiczne warunki dostępu do infrastruktury kolejowej dla przewoźników kolejowych, które byłyby porównywalne z tymi jakie mają ich główni konkurenci, tj. przewoźnicy drogowi w zakresie dostępu do infrastruktury drogowej. Niezbędny jest także taki poziom nakładów na modernizację infrastruktury kolejowej, który zapewniałby praktyczną realizację idei zrównoważonego rozwoju transportu kolejowego i drogowego – wyjaśnia Józef Marek Kowalczyk, przewodniczący Komitetu Infrastruktury Gospodarczej KIG.

KIG w „Programie dla kolei” przedstawiła również swoje propozycje zmian z zakresie zarządzania infrastrukturą kolejową. Propozycja KIG, zakłada m.in. połączenie zasobów infrastrukturalnych spółek: PKP SA i PKP PLK SA i utworzenia jednego silnego zarządcy infrastruktury kolejowej sieci konwencjonalnej. Z nadzoru właścicielskiego obecnego PKP SA powinny być wyłączone spółki przewozowe, które powinny zostać sprywatyzowane. KIG proponuje również utrzymanie PKP LHS sp. z o.o. jako spółki zależnej od PKP SA i wyspecjalizowanej w zarządzaniu infrastrukturą o szerokości torów 1520 oraz utrzymanie spółek PKP Energetyka SA, Telekomunikacja Kolejowa sp. z o.o i PKP Informatyka sp. z o.o, jako spółek zależnych od PKP SA w roli zarządcy infrastruktury kolejowej. Ze spółek tych należałoby wydzielić inne (poza zarządzaniem infrastrukturą) obszary biznesowe, które powinny być sprywatyzowane. Głównym instrumentem transferu środków publicznych na utrzymanie infrastruktury kolejowej i głównym narzędziem zarządzania jej utrzymaniem byłyby wieloletnie kontrakty dotyczące zapewnienia jakości infrastruktury kolejowej.

Program KIG zawiera również rekomendacje dotyczące kształtu rynków przewozowych. W zakresie transportu kolejowego towarów KIG proponuje m.in. jak najszybsze wejście PKP Cargo SA na giełdę (z zachowaniem istotnego pakietu mniejszościowego (25-35 proc. przez Skarb Państwa). Spółka ta, mimo znalezienia się wcześniej w trudnej sytuacji w związku z przestarzałą strukturą jej funkcjonowania i z kryzysem gospodarczym, przestała odnotowywać straty i - po raz pierwszy  - w minionym roku po 11 miesiącach wypracowała dodatni wynik netto (45 mln zł), w porównaniu do ponad 495 mln zł straty po 11 miesiącach 2009 r. W obrębie rynku przewozów pasażerskich propozycja KIG zakłada m.in. zorganizowanie przewozów międzywojewódzkich w odrębną spółkę akcyjną, której akcje, z uwagi na stałą konieczność dofinansowywania tych przewozów, powinny pozostać w rękach Skarbu Państwa. Przewozy regionalne i aglomeracyjne powinny być realizowane przez operatorów powoływanych przez Urzędy Marszałkowskie i prezydentów dużych miast – aglomeracji. Dla PKP Intercity SA należy jak najszybciej przywrócić stan organizacyjny sprzed włączenia do niej przewozów międzywojewódzkich. Po czym akcje PKP Intercity SA, tak jak i PKP Cargo SA powinny trafić na giełdę – uważają eksperci KIG. Warunkiem prywatyzacji spółek przewozowych jest uprzednia, istotna obniżka stawek dostępu do infrastruktury i ich ustabilizowanie na kilka lat. Obniżka stawek dostępu do infrastruktury kolejowej skutkować będzie jednocześnie zwiększeniem wpływów z prywatyzacji spółek przewozowych. Analizy wskazują, że 1 proc. obniżka stawek dostępu i ich ustabilizowanie na okres co najmniej pięć lat skutkuje wzrostem o 5 proc. wartości spółki przewozowej. Rekomendowana zmiana w zakresie własności infrastruktury kolejowej i wdrożenie nowego modelu jej finansowania i zarządzania wymagają uchwalenia nowej ustawy o infrastrukturze kolejowej, na wzór ustawy o drogach publicznych.

{jumi [*9]}