Oba, oczywiście, zgodne ze schematem tej serii. A więc bogato ilustrowane, w sumie jest w nich niemal 200 kolorowych zdjęć, z mapkami, planami dużych miast oraz osobną, kieszonkową mapą. Równocześnie bez jakichkolwiek informacji o noclegach na miejscu i spisu ciekawostek oraz „Czy wiecie, że…” w ramkach włamanych w treść.
Każdy rozpoczyna się od, trochę różniącego się „Kalejdoskopu”, zawierającego: ABC, historia, geografia i klimat, przyroda, społeczeństwo, kuchnia, zakupy, święta i cykliczne festiwale. Ponadto w przypadku Panamy dodatkowo „Powiedz to po panamsku” ze względu na specyfikę tamtejszej odmiany języka hiszpańskiego. W Kostaryce zaś „Znani ludzie”. „Religia i obyczaje” oraz „Parki narodowe i ekologia”. Trochę różnic jest również w zamykających opisy każdego z tych krajów informacjach „Przydatne”. Do obu obywatele RP mogą wjeżdżać bez wiz na okres do 90 dni.
Z tym, że w przypadku Panamy trzeba posiadać minimum 500 $ na pobyt i bilet powrotny. I zalecane jest po przylocie skopiowanie strony paszportu ze stemplem wjazdowym oraz przesłanie ją sobie na adres e-mail, a dobrze zabezpieczonym paszportem posługiwać się tylko przy przekraczaniu granicy, na miejscu zaś tylko jego kserokopią. Są też informacje o placówkach dyplomatycznych, walutach – z podstawową: dolarami amerykańskimi i niekorzystnymi kursami wymiany euro oraz o bankach i kartach kredytowych. O konieczności dobrego ubezpieczenia się od chorób i następstw nieszczęśliwych wypadków, z opcją chorób przewlekłych i przewiezienia chorego do kraju.
A przy programie bardziej aktywnego zwiedzania, także od następstw sportów ekstremalnych. W obu krajach obowiązuje, surowo karany w przypadku przekroczenia go, zakaz wwozu i wywozu narkotyków. W Kostaryce także przywóz żywności oraz wywóz sztuki prekolumbijskiej i rzadkich okazów flory i fauny. Bardzo ważne są informacje dotyczące tamtejszych zagrożeń bezpieczeństwa turystów. Z zaleceniami, aby w Panamie unikać miasta Colón i prowincji Darién, a i w stolicy wystrzegać się kieszonkowców oraz napadów, szczególnie w nocy. W Kostaryce autorka wręcz odradza poruszanie się w pojedynkę, zwłaszcza po zmroku.
Główne części tych przewodników, czyli ich opisy ich zwiedzania, podzielone zostały na stolicę oraz w Panamie na jej okolice i prowincje, archipelag wysp i półwysep. W Kostaryce natomiast na 3 regiony. Każdą z tych części poprzedza wykaz uwzględnionych w niej miast, miejsc lub obiektów z zaleceniami – i zdjęciami, co przede wszystkim zobaczyć, mapką ew. planem i na końcu informacjami praktycznymi. Prezentacja tych miejsc, lub w miastach placów i ulic oraz znajdujących się przy nich, lub w pobliżu, zabytków, świątyń, muzeów, parków itp. – z dniami i godzinami otwarcia oraz ew. cenami biletów, jest zwięzła, ale dająca czytelnikowi – turyście podstawowe informacje o nich. Są też propozycje dla turystów aktywnych i rodzin z dziećmi.
A w IP o komunikacji, gastronomii – z polecanymi lokalami, ich nazwami, lokalizacją i charakterystyką, a także o nocnych lokalach. Jak już wspomniałem na wstępie, w przewodniku jest sporo, w tym wiele bardzo ciekawych, informacji w ramkach i „Czy wiecie, że…”, włamanych w tekst. Szkoda, że nieuwzględnionych w spisach. Oto kilka przykładów. „Planeta małp” (o panamskich małpach posługujących się kamieniami). „Most życia” (Przesmyk panamski). „Miłosne hotele” (W Panamie, na godziny). „Zupa gigant” (Ugotowana w Panamie w 2003 roku, 9698 litrów). „Jak rzucić mięsem” (Panamskie przekleństwa). „Ekstremalne wakacje” (Jedyny w Panamie ośrodek dla amatorów mocnych wrażeń).
„La Rana Dorada” (Sieć piwiarni „Złota Żaba” w Panama City). „Wpław przez Kanał” (panamski, w 1928 r.). „Monumentalne jajo” (Świątynia bahaistów, jedna z 8 na świecie). „La Peregrina – najsłynniejsza perła świata” (223,8 g.). „Barro Colorado – poligon biologów”. „Jak zdobyć Świętą Indiankę” (Góra 1055 m n.p.m.). „Legendy o Czarnym Chrystusie”. „Lekarka i prezydent” (Krakowianka Jadwiga Michalska, pierwsza kobieta – lekarz w Kostaryce, matka prezydenta tego kraju, Teodora Pikado Michalskiego (1900-1960). „Żydzi w Kostaryce” (Nazywani Polacos, od żydowskich emigrantów w latach międzywojennych z Polski). I wiele innych.
Cezary Rudziński
PANAMA I KOSTARYKA. Przewodnik wydawnictwa Pascal ze „Złotej serii”. Autorki: Anna Mrozowska (Panama) i Grażyna Woźniczka-Bogucka (Kostaryka). Wyd. I, Bielsko-Biała 2019, str. 269, cena 59,90 zł. ISBN 978-83-8103-344-2
