Ci, którzy wybierają się tam po raz pierwszy, otrzymali znakomitą {jumi [*4]}pomoc w postaci wydanego właśnie przez Hachette Polska przewodnika Wiedzy i Życia z serii TOP 10. Moim zdaniem chyba najlepszego w niej.
Wspaniałe budowle, imponujące pałace i majestatyczne kościoły – to nim Wiedeń jest tak wyjątkowym miejsce do zwiedzania – napisali autorzy we wstępie do I części tego przewodnika „Najważniejsze miejsca". Jednak „miasto muzyki" przyciąga nie tylko spektakularną historią cesarstwa, atrakcję stanowią też nowoczesna architektura, dynamiczna scena kulturalna i bogate życie nocne. 10 poniższych obiektów to obowiązkowe punkty programu dla każdego, kto gości w stolicy Austrii po raz pierwszy. Chociaż... niezależnie od tego, jak często się tu wraca, zawsze odkrywa się coś nowego."
W pełni zgadzam się z tą opinią – również z ostatnim zdaniem. Bo chociaż byłem w Wiedniu wielokrotnie w ciągu już ponad pół wieku i znam go nieźle, za każdym razem wracam z niego bogatszy o nowe wrażenia, „zaliczone" kolejne aktualne wystawy, spektakle teatralne i koncerty, a także odwiedzone nierzadko po wielu latach przerwy, lub nawet po raz pierwszy gdyż jest ich tam tak wiele, muzea. Również w tym przewodniku znalazłem parę inspiracji do zobaczenia tego i owego przy najbliższej okazji.
„Wiedeń TOP 10", jak wszystkie pozycje tej serii, oparty jest na swoistym „systemie dziesiętnym". Tyle, że bogactwo szeroko rozumianej kultury i sztuki w austriackiej stolicy wręcz zmusiło autorów, z korzyścią dla czytelników, do potraktowania jej szeroko. Chociaż w postaci informacji krótkich, jak zawsze „w pigułce". Zachowując schemat serii, rozwinęli oni i pogłębili niektóre tematy. Tak np. w przypadku katedry św. Szczepana – Stephansdom wskazali nie tylko 10 najważniejszych w niej obiektów, ale dodali kolejną „10": Gotyckie skarby katedry.
W przypadku Hofburga podobnie, a nawet szerzej, gdyż przedstawiono także Skarby sztuki na terenie pałacu oraz istniejącą w jego zespole Hiszpańską Szkołę Jazdy. W ten sam sposób autorzy poradzili sobie z ogromnym bogactwem obiektów i eksponatów Muzeum Historii Sztuki – Kunsthistorisches Museum, pałacem Belweder czy pałacem Schönbrunn oraz z muzeami, prezentując nie tylko „10" ich zdaniem najciekawszych, ale dodatkowo osobno Galerie sztuki – chociaż są to przeważnie również muzea – oraz Niezwykłe muzea, m.in. Pochówków, Kryminalne, Fiakrów, Zegarów czy Kawy.
Nie brak oczywiście informacji o świątyniach, pałacach i innych zabytkowych budowlach, parkach i ogrodach, pomnikach i miejscach pamięci, teatrach, kompozytorach, miejscach koncertów, atrakcyjnych podziemiach – kanałach, kryptach, piwnicach itp. A także o atrakcjach dla dzieci, wiedeńskich potrawach i ciastach, winach, kawiarniach, restauracjach, imprezach cyklicznych. Rzeczywiście najważniejszych lub najciekawszych.
W II rozdziale „Zwiedzanie miasta" autorzy proponują poznawanie Wiednia w podziale ciekawych obszarów stolicy na 5 rejonów obejmujących śródmieście: Centrum, Schottenring i Alsergrund, Ratusz i MuseumsQuartier, Opera i Naschmarkt, obszar od kościoła Karola Boromeusza do Belwederu łącznie z tymi budowlami oraz jako region 6 Przedmieścia, w którym znalazły się m.in. paac Schönbrunn, Dom Hundertwassera, pałacyk Hermesvilla, Kahlenberg, Grinzing, Cmentarz Centralny itd. Tekst wzbogacają nie tylko kolorowe zdjęcia oraz odpowiednie fragmenty planu miasta, ale również informacje w ramkach na barwnym tle.
Np. „Jan Kapistran i oblężenie Wiednia" – chociaż w informacji o tym franciszkaninie, inkwizytorze i świętym... nie ma ani słowa o tytułowym oblężeniu stolicy; „Franciszek Józef i Sisi" + 10 najważniejszych wydarzeń jakie miały miejsce w pałacu Hofburg; „Historia koni lipnickich"; „Secesja wiedeńska"; „Cesarzowa Maria Teresa i pałac Schonbrunn" + lista 10 najważniejszych osób, które w nim mieszkały; „10 stylów architektonicznych Wiednia"; „10 najważniejszych cesarzy Austrii"; „10 fontann Wiednia"; „10 miejsc związanych z Mozartem"; „10 najważniejszych świąt religijnych" itp.
Niestety, autorzy nie uniknęli również niekonsekwencji i nieuzasadnionych pominięć. Generalnie nazwy wiedeńskich obiektów zgodne są z oryginalnym, niemieckim nazewnictwem. Chociaż stosowanym niekonsekwentnie. W przypadku np. pałacu Belweder obok Marmorsaal ( Sala Marmurowa ) czy Goldenes Zimmer ( Złoty pokój, a ściślej sala ), jest Oranżeria, Ogród francuski, Schody itd. To samo w przypadku Hofburga, pałacu Schönbrunn i wielu innych miejsc, ale także np. nazw potraw.
Są opisy i informacje aż proszące się o uzupełnienia i odsyłacze. Np. w przypadku Domu Hundertwassera wspomnienie, że nie jest to jedyny obiekt związany z tym artystą w Wiedniu oraz, że poświęcone mu muzeum znajduje się w Domu Sztuki – Kunst Haus Wien opisanym 10 stron dalej. Na liście 10 najpopularniejszych napojów znajduje się, obok piwa, kawy czy kakao kilka gatunków win, ale nie ma ulubionego przez wiedeńczyków i gości stolicy młodego wina Heurigen. Kilka stron dalej pod tym właśnie tytułem, ale bez wyjaśnienia, co on oznacza, autorzy polecają 10 winiarni i restauracji, w których można się go napić.
Wybór przez autorów „10 naj..." niekiedy bywa dyskusyjny. Chociażby w przypadku wiedeńskich pomników i miejsc pamięci. Znalazły się wśród nich groby Klimta, Schuberta, Schönberga czy Mahlera, ale zabrakło tak popularnych pomników jak ks. Eugeniusza Sabaudzkiego na Placu Bohaterów przed Nowym Zamkiem, czy feldmarszałka Józefa Radetzkyego przed dawnym Ministerstwem Obrony. A to tylko przykłady.
Rozdział III – „Wskazówki dla turystów" zawiera chyba wszystkie przydatne informacje praktyczne na temat przyjazdu i poruszania się po Wiedniu, noclegów i wyżywienia – również tanich, zakupów itd. A także czego należy unikać. Np. łamania przepisów o zakazie przechodzenia przez jezdnię przy czerwonym świetle nawet wówczas, gdy jest ona zupełnie pusta. Lub, że nie danie 10% napiwku kelnerowi w restauracji czy kawiarni jest równoznaczne ze skargą na złą obsługę itp.
Odszukanie tego, co jest w danym momencie potrzebne ułatwiają Indeks i Spis wybranych ulic – na wewnętrznych stronach okładek jest plan Wiednia i schemat linii metra oraz kolei. A porozumiewanie się w nagłych wypadkach mini słowniczek polsko – niemiecki z podstawowymi zwrotami i słowami. Poręczny kieszonkowy format, dobry papier i zdjęcia są dodatkowymi walorami tego przewodnika, z którego warto korzystać nawet jak się już nieźle zna to miasto. Bo na pewno chyba każdy znajdzie w nim coś nowego i ciekawego.
WIEDEŃ. Przewodnik Wiedzy i Życia z serii TOP 10. Autorzy: Michael Leidig i Irene Zoech. Przekład: Marta Duda – Gryc. Wydawnictwo Hachette Polska, wyd. I, Warszawa 2011, str. 160.
{jumi [*6]}
