Konferencja koordynowana przez International Arctic Science Committee (IASC) zgromadziła kilkuset ekspertów reprezentujących 25 państw i rozmaite dziedziny nauki. Organizatorem tegorocznego spotkania jest Komitet Badań Polarnych PAN oraz Konsorcjum Polarne - porozumienie uczelni i jednostek PAN prowadzących badania arktyczne.
Jak podkreślił prof. Głowacki z Instytutu Geofizyki PAN, zainteresowanie Arktyką ma związek z jej wpływem na klimat na naszej półkuli i z jej własną reakcją na ocieplenie. "W ostatnich 20-30 latach na całej ziemi obserwuje się zmiany klimatu, które w strefach polarnych, szczególnie w Arktyce, zachodzą 2,5 razy szybciej. Obserwowanie Arktyki i zachodzących tam zmian lodu czy przepływów mas powietrza pozwala nam lepiej modelować i prognozować to, co nas dopiero czeka" - powiedział.
Na tegorocznym kongresie pojawili się m.in. politolodzy czy eksperci w dziedzinie prawa międzynarodowego. "Topnienie lodu i otwieranie się wód Arktyki dobrze rokuje dla państw, które nie mają tam terytoriów, ale chcą korzystać ze wspólnego dobra. Również Polska może być tym zainteresowana, choćby ze względu na możliwość skrócenia drogi żeglownej do Chin czy Japonii. Jeśli prawa związane z korzystaniem z arktycznych wód zostaną uregulowane dla dużej grupy państw, będzie nam łatwiej, niż gdyby trzeba się nam było układać indywidualnie z Rosją czy Kanadą" - zauważył naukowiec. Dodał, że coraz więcej polskich firm angażuje się w strefie arktycznej w tzw. turystykę wyczynową kwalifikowaną, np. organizowanie eskapad na biegun psimi zaprzęgami.
Otwieranie się Arktyki oznacza jednak również problemy związane z wpływami politycznymi czy odpowiedzialnością za dany obszar - dodał prof. Głowacki. Dotychczas Arktykę przez większość roku pokrywał lód i śnieg. Kiedy pojawia się perspektywa odsłonięcia jej wód, niektóre państwa są bardziej niż kiedykolwiek zainteresowane uznaniem ich zwierzchności nad wodami Arktyki. "Próbują tworzyć na szybko nowe prawo i ogłaszać to jako jednostronne decyzje, nie zawsze oparte na regulacjach międzynarodowych" - mówi profesor.
"Na razie do tzw. państw arktycznych zalicza się osiem krajów, wśród których często nie ma jednomyślności. Kulminacja "walki" o Arktykę nastąpiła dwa, trzy lata temu. Obecnie rywalizacja państw nieco osłabła. Widać też, że powstają grupy o zbliżonych dążeniach, np. Kanadyjczycy i Amerykanie czy Norwegowie, którzy w niektórych kwestiach nawiązujący dobry kontakt z Rosjanami. Można powiedzieć, że walka o Arktykę przeszła na poziom rozwiązań przy stoliku" - ocenił prof. Głowacki.
Podkreślił też, że z ropy i gazu znajdujących się na szelfach będą korzystały państwa arktyczne, które posiadają tam swoje ekonomiczne strefy. "Trzeba jednak pamiętać, że pomiędzy Grenlandią a Spitsbergenem istnieją olbrzymie złoża hydratów metanu - gazu, który można będzie eksploatować w przyszłości, po wyczerpaniu zasobów tradycyjnych. Te złoża są poza obrębem stref ekonomicznych państw, często znajdują się na wodach międzynarodowych" - zaznaczył.
{jumi [*7]}
