Pomnik Bohaterom Warszawy 1939-1945 (Warszawska NIKE) − monument znajdujący się przy ulicy Nowy Przejazd (przy skrzyżowaniu z aleją „Solidarności") w Warszawie - o wysokości 21 metrów składa się z rzeźby wykonanej w brązie patynowanym oraz cokołu wykonanego z żelbetu imitującego naturalny kamień. Na cokole znajduje się inskrypcja „Bohaterom Warszawy 1939-1945″. Przedstawia półleżącą postać wznoszącej się kobiety z mieczem uniesionym nad głową i wzniesioną do góry lewą ręką. 10-tonowa rzeźba ma wysokość siedmiu oraz długość sześciu metrów. Na granitowym cokole umieszczono napis: Bohaterom Warszawy 1939−1945.
Rzeźba została odlana w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych. Największym wyzwaniem było odlanie sześciometrowego miecza o wadze ok. 1000 kg. Specjalna konstrukcja wtopionych wewnątrz stalowych prętów sprawia, że przy bardzo silnym wietrze miecz może odchylać się od swego położenia o ok. 15 cm. Monument został przewieziony w dwóch częściach ze Śląska specjalnymi platformami kolejowymi na Dworzec Gdański.
{gallery}18913{/gallery}
Rys historyczny
30 lipca 1956 Stołeczna Rada Narodowa podjęła decyzję o budowie w stolicy pomnika Bohaterów Warszawy. Na ogłoszony w lutym 1957 pierwszy konkurs wpłynęło aż 196 prac z kraju i zagranicy, jednak nie przyniósł on rozstrzygnięcia. W styczniu 1959 rozpisano drugi konkurs, z udziałem laureatów i autorów wyróżnionych prac z pierwszego konkursu. Spośród 106 projektów zwyciężyła praca Nike Warszawy rzeźbiarza Mariana Koniecznego – artystycznego wychowanka Xawerego Dunikowskiego oraz architektów Zagremmy i Adama Koniecznych.
Pomnik został odsłonięty 20 lipca 1964 na Placu Teatralnym w Warszawie, przed Teatrem Wielkim (w miejscu gdzie obecnie znajduje się odbudowany gmach Pałacu Jabłonowskich – dawny Ratusz Warszawy). Budowa monumentu została sfinansowana ze składek społecznych oraz ze Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy.
Monument upamiętnia wszystkich, którzy zginęli w Warszawie w latach 1939−1945 m.in. uczestników obrony Warszawy we wrześniu 1939, uczestników obydwu powstań − powstania w getcie warszawskim i powstania warszawskiego − oraz ofiary terroru niemieckiego w okupowanej stolicy.
Druga lokalizacja pomnika
Na początku lat 90., w związku z projektem odtworzenia zabudowy północnej pierzei placu Teatralnego, pojawiła się konieczność przeniesienia monumentu w nowe miejsce.
14 listopada 1995 roku pomnik został zdjęty z cokołu i umieszczony tymczasowo na zapleczu budowy pałacu Jabłonowskich. Projekt adaptacji pomnika w nowym miejscu zlecono jego autorowi, Marianowi Koniecznemu. W czasie prac pojawiły się m.in. rozbieżności co do wysokości cokołu. Marian Konieczny wyobrażał sobie Nike szybującą w chmurach, planując umieścić rzeźbę na bardzo wysokim, 20-metrowym cokole. Na to z kolei nie chciały zgodzić się władze, proponując piedestał o wysokości 6,5 metra. Ostatecznie w drodze kompromisu ustalono wysokość cokołu na 14 metrów – co zdecydowanie poprawia proporcje rzeźby i nadaje posągowi jeszcze więcej ekspresji.
Nowy cokół został zaprojektowany przez Martę Pinkiewicz-Woźniakowską. Ponieważ pomnik miał stanąć na skarpie powstałej z nasypu gruzu, konieczne było wykonanie głębokiego fundamentu. Cokół został wykonany z żelbetu imitującego naturalny kamień.
15 grudnia 1997 rzeźbę umieszczono na nowym cokole w nowym miejscu przy Trasie W-Z w pobliżu tunelu pod Starym Miastem, nieopodal dwóch reprezentacyjnych placów Warszawy – Teatralnego (gdzie zresztą Nike stała przez wiele lat) i Bankowego.
Spotkanie jubileuszowe z okazji 50. lecia Pomnika Bohaterom Warszawy 1939-1945
wtorek 30 września 2014 r. godz. 17.00
Muzeum Niepodległości w Warszawie
Al. Solidarności 62
http://muzeum-niepodleglosci.pl
