A tak jest w wydanym właśnie przewodniku Wiedzy i Życia. Pomimo znacznej objętości – pod tym względem ustępuje on tylko nieznacznie najgrubszemu w tej serii, prezentującemu USA, przewyższa natomiast Chiny i Indie – musiało się to odbyć kosztem nieuniknionych pominięć i skrótów.
W podstawowej części przedstawiającej regiony, a w nich miejscowości, zabytki i inne obiekty oraz atrakcje turystyczne, rozpoczyna się on nietypowo. Od Wenecji, a nie jak to zwykle bywa w innych przewodnikach, od stołecznego Rzymu. Chociaż jemu autorzy „Włoch" poświęcili najwięcej – 65 stron. Wspomnianej Wenecji 50, trzeciemu spośród najsłynniejszych i najpiękniejszych miast Italii – Florencji, już tylko 32 strony. Z innych miast i regionów nieco szerzej potraktowano jeszcze Sycylię (21 stron), Neapol (10) i Mediolan (9).
Dla innych pozostało i to bardzo rzadko po 1- 2 strony. Najczęściej tylko po kilkadziesiąt – kilkanaście, ewentualnie zaledwie kilka wierszy wąskich szpalt. Lub w ogóle miejsca. Czołówkowa Wenecja omówiona została, jak na tę serię przewodników, relatywnie dokładnie. Podobnie jak Rzym i jeszcze kilka największych włoskich miast z planem, schematem linii transportu wodnego – vaporetto, przekrojami najważniejszych zabytków, propozycjami zwiedzania „ulica po ulicy" itp. Nie można jednak tego samego napisać o prezentacji innych ciekawych miejscowości regionu.
Wiele z nich, m.in. „Małą Wenecję" – Chioggię praktycznie pominięto ograniczając informacje do wzmianki, że pod nią w 1380 r. flota genueńska poddała się Wenecji. Lub jak zabytkową i ciekawą Akwileję omawiając w paru słowach obok zdjęcia. To generalnie dotyczy i o innych regionów. Na przedstawienie Neapolu znalazło się 10 stron, ale już w omawianej w tej części Kampanii tylko 2 strony na Pompeje, zaś Herkulanum pominięte zostało już praktycznie całkowicie poza 7 wierszową wzmianką o nim w opisie mapy.
Paru innym miejscowościom tej krainy poświęcono nie wiele więcej. Prezentacja w tej samej części całej Abruzji, Molise i Apulii zajęła zaledwie14 stron. Poza Lecce i Parkiem Narodowym Abruzji – po ok. 1,5 strony, na pozostałe 15 wymienionych miejscowości znalazło się po kilka, kilkanaście lub wyjątkowo kilkadziesiąt wierszy tekstu. W tym na tak ciekawe jak L'Aquila, Bari, Tarent, czy Półwysep Gargano. A przecież znajdujące się na tym ostatnim Foresta Umbria – rozległe lasy bukowe, dębowe, cisowe i piniowe uważane są, po Puszczy Białowieskiej, za największy i najcenniejszy kompleks leśny Europy. O czym, nie ma ani słowa.
Z włoskich miast, które najbardziej lubię i znam, poza już wspomnianymi, Mediolanowi poświęcono 9 stron, Genui 4, podobnie Bolonii. Zaś Ferrarze i Modenie tylko po jednej. Padwie „aż" sześć, w tym po dwie strony na propozycję zwiedzania „ulica po ulicy" i kaplicy degli Scrovegni. Ale już na niemniej od niej ciekawą katedrę z baptysterium, bazylikę św. Antoniego i jego sanktuarium czy kościół degli Eremitani i Museo Civico Eremitani zaledwie po parę, chociaż treściwych słów. A wiele miejsc i obiektów ważnych w tym mieście, także związanych z Polakami, lub ich pomniki, pominięto w ogóle.
Niespodzianką okazało się dla mnie San Marino. Nie wchodzi ono oczywiście w skład Włoch, ale jest z nim ściśle związane. Indeks odsyła do informacji o nim na strony 355 i 358. Na pierwszej znajduje się jednak tylko wzmianka o kaplicy San Martino w bazylice św. Franciszka w Asyżu. Na drugiej natomiast informacje o Orvieto położonym daleko od tej republiki. Podobnie „rzetelny" jest odsyłacz na str. 70 do San Marino Grand Prix. Nie znalazłem na niej niczego, a na sąsiedniej stronie jest tylko wzmianka o wyścigach samochodowych, ale w San Remo. Też nad Adriatykiem...
{gallery}9315{/gallery}
Z 20 stron, na których zaprezentowano atrakcje Sycylii, po dwie zajęły Palermo i Montreale i po około jednej Dolina Świątyń i Syrakuzy. Tak przepiękne, o bogatej przeszłości i wspaniałych zabytkach miejscowości jak Katania, Taormina, Piazza Armerina, Agrigento czy Cefalù, „odfajkowano" kilkoma wierszami informacji. Dla porównania: przewodnik tej samej serii i tego samego wydawnictwa „Sycylia" wydany w 2009 roku i chyba nadal dostępny, liczy 256 stron.
Za zupełne nieporozumienie uważam mini rozdzialik – zaledwie 7 stron – poświęcony drugiej po względem wielkości włoskiej wyspie – Sardynii. Poza paroma informacjami ogólnymi, rozkładową mapką z zaznaczonymi 9 miejscowościami (na co najmniej kilkadziesiąt wartych tam uwagi) sugerowanymi do odwiedzenia, a następnie bardzo krótko omówionymi na kolejnych stronach obok zdjęć, nie ma nic więcej. Wydany w 2011 r. w tej samej serii przewodnik „Sardynia", którego moją recenzję nadal można u nas przeczytać, ma stron 224.
Pomimo tych krytycznych uwag, sądzę, że przewodnik ten będzie chyba cieszyć się zainteresowaniem. Ukazał się bowiem w popularnej serii, znajduje się w nim, jak już wspomniałem na wstępie, ponad 2 tysiące kolorowych ilustracji, ponadto mapy, plany, trójwymiarowe rysunki i przekroje zabytków oraz mnóstwo ciekawych i rzetelnych informacji. Podobnie jak inne tej serii zawiera we „Wprowadzeniu" sporo informacji o Włoszech, jego historii od czasów prehistorycznych po niemal dzień dzisiejszy. Rubryka „Rok we Włoszech" informuje o najważniejszych stałych imprezach i wydarzeniach.
Natomiast część ściśle przewodnikowa prezentuje kraj w podziale na 5 jego głównych części. Włochy północno – wschodnie: Wenecja, Veneto i Friuli oraz Trydent – Górna Adyga. Włochy północno – zachodnie: Lombardia, Valle d'Aosta i Piemont oraz Liguria. Włochy środkowe: Emilia–Romania, Florencja, Toskania, Umbria oraz Marche. Rzym i Lacjum. Włochy południowe: Neapol i Kampania, Abruzja, Molise i Apulia, Basilicata i Kalabria oraz wyspy Sycylia i Sardynia.
Rozdział „Informacje turystyczne" zawiera mnóstwo danych, z adresami, telefonami,
stronami internetowymi, charakterystyką itp. na temat noclegów, wyżywienia, zakupów oraz rozrywek. „Informacje praktyczne" natomiast chyba wszystko to, co turysta wiedzieć powinien. Mocną stroną przewodnika jest Skorowidz pozwalający szybko odszukać to co jest potrzebne. Nie tylko uwzględnione w nim miejscowości, ale i ważniejsze zabytki, świątynie, zamki, pałace, parki narodowe itd., a także stwierdzić, co zostało pominięte.
WŁOCHY. Przewodnik Wiedzy i Życia. Praca zbiorowa. Wydawnictwo Hachette Polska, Warszawa 2012, str. 720.
{jumi [*6]}
