czwartek, maj 02, 2024
Follow Us
×

Ostrzeżenie

JFolder::pliki: Ścieżka nie jest folderem. Ścieżka: /home/kur365/domains/kurier365.pl/public_html/images/10634.
×

Uwaga

There was a problem rendering your image gallery. Please make sure that the folder you are using in the Simple Image Gallery Pro plugin tags exists and contains valid image files. The plugin could not locate the folder: images/10634
czwartek, 29 listopad 2012 17:06

Królewskie miasto Pisek Wyróżniony

Napisane przez
Oceń ten artykuł
(0 głosów)

Najsławniejszą budowlą tego uroczego, pełnego zabytków i o przebogatej historii czeskiego miasta jest gotycki kamienny most przez rzekę Otawę, dopływ Wełtawy. Drugi pod względem wieku w Europie na północ od Alp, bardzo przypominający sławny Most Karola w Pradze, ale od niego starszy, chociaż równocześnie krótszy – ma 7 przęseł, 111 metrów długości oraz 6 m szerokości i wznosi się 6 m nad normalnym poziomem wody.

Stoi na nim tylko kilka kamiennych barokowych figur. Most ten był w przeszłości elementem systemu obronnego miasta, świadkiem jego burzliwej historii, przeżywał też dramatyczne momenty.

{gallery}10634{/gallery}
W sierpniu 2002 roku, podczas katastrofalnej powodzi, która dotknęła także Pragę powodując w niej znaczne szkody, wysoka fala Otawy przelała się nawet nad nim, niszcząc częściowo balustrady mostu. Ale dzięki temu, że w 1995 roku został zakotwiczony do skały pod rzeką, wytrzymał napór wody, a uszkodzenia szybko usunięto. Na niskim, lewym brzegu rzeki specjalne linie na wysokości powyżej I piętra domów przypominają, jakim żywiołem była podczas tamtej powodzi ta spokojna na ogół rzeczka.

 

Złotonośny piasek

Niespełna 30–tysięczny dziś Pisek, co znaczy Piasek, swoją nazwę zawdzięcza złotonośnym piaskom dna Otawy, z którego wydobywano cenny kruszec. Osada poszukiwaczy złota „Na Pisku" powstała na prawym brzegu rzeki już w XII wieku, a wydobywanie piasku z ziarenkami złota skończyło się definitywnie dopiero w cztery wieki później. Ale ludzie mieszkali w tym miejscu już o wiele wcześniej. Pod koniec epoki kamiennej, czego ślady znaleziono na północ od późniejszego średniowiecznego grodu.
Natomiast na jego obszarze żyli Celtowie, o czym świadczą odkryte przez archeologów dwa ich groby z bogatymi pochówkami, m.in. srebrnymi i złotymi ozdobami. Miasto, a na pewno gród, założył król Wacław I, co potwierdza jego list z 1243 roku. Chociaż główną w tym rolę odegrał jego syn, król Przemysł I. Przebywając w osadzie w 1254 r. założył miasto, a w nim królewską mennicę. Miało ono nie tylko ochraniać miejsce wydobywania złota, ale przede wszystkim przeprawę przez Otawę słynnego handlowego Złotego Szlaku. Miasto było rzeczywiście królewskim.
Przemysł I przyjeżdżał do piseckiego zamku przez niemal dwie dekady. I tak liczył się z mieszkańcami Pisku, że gdy nie chcieli zostać połączeni z założonym przez króla na prawym brzegu rzeki Nowym Piskiem, władca zagwarantował im niezależność. Bywali też w nim jego następcy. Jan Luksemburski nadał Piskowi na początku – podawane są dwie daty: 1308 i 1327 – prawa miejskie identyczne z tymi, które miało Stare Miasto w Pradze. Ostatnim królem, który pomieszkiwał w tutejszym zamku był Karol IV. To za jego czasów otwarto w mieście magazyn tak cennej wówczas soli oraz największy w Czechach magazyn zboża.

 

Okres prosperity

Był to pierwszy z trzech okresów rozkwitu miasta, które od XIII do początków XV wieku należało do najważniejszych i najzamożniejszych w królestwie. To wówczas wzniesiono zachowane do naszych czasów nie tylko kamienny most i zamek, ale również farę, klasztor dominikanów oraz później w większości rozebrane mury obronne i umocnienia. Znaczącą rolę odegrał Pisek w okresie wojen husyckich stając się obok Taboru drugim centrum husytów i miejscem częstych pobytów Jana Żiżki. Władał nim zaś husycki hetman Matěj Louda z Chlumčan.
Drugim „złotym" w dziejach miasta był początek wieku XVI. Stało się ono tak zamożne, że w 1509 roku wykupiło nie tylko zamek, ale i władzę królewską nad sobą.
Pierwsza wielka klęska przyszła w roku 1532. Wielki pożar zniszczył znaczną część miasta. Później, podczas Wojny Trzydziestoletniej w I połowie XVII w. wojska cesarskie paliły przedmieścia i okoliczne wsie. Zaś zarządzający miastem gen. Martin de Huerta brutalnymi metodami „rekatolicyzował" mieszkańców i świadomie doprowadził do zubożenia Pisku, określanego przez Czechów „ożebraczeniem".
Po jego śmierci miasto odzyskało w 1641 r. niektóre królewskie przywileje, ale z zastrzeżeniem, że korzystać z nich mogą tylko katolicy. Przyszły jednak kolejne klęski. Na początku XVIII w. problemy finansowe związane z epidemią cholery w okolicach. Z wdzięczności że nie objęła ona Pisku, mieszkańcy postawili na Małym Placu, stojący dotychczas słup morowy z figurą Maryi. Miasto ucierpiało również w latach 1741-1742 podczas wojny austriacko – francuskiej i stacjonowania w nim garnizonu wojsk znad Sekwany. Okres kolejnej prosperity zaczął się w latach 70-tych XVIII w.

 

Ośrodek przemysłu i... kurort klimatyczny

Powstało gimnazjum, a po nim kilka innych szkół, rozwijał się przemysł papierniczy i tytoniowy. Podobnie komunikacja – ogromną rolę odegrała zwłaszcza kolejowa z Pragą. Jak również infrastruktura – Pisek jako trzecie miasto w Czechach wprowadził oświetlenie elektryczne i wybudował miejską elektrownię wodną. Ze względu na znakomite powietrze i okoliczne lasy stał się – i był nim także w 20-leciu międzywojennym – popularnym kurortem klimatycznym. Spod, dosyć tu ciężkiej, okupacji niemieckiej, miasto wyzwoliły 6 maja 1945 r. wojska amerykańskie, przekazując je w 4 dni później sowieckim zgodnie z układami jałtańskimi o podziale stref wpływów w Europie.
Po wojnie nastąpił kolejny rozwój przemysłu, zwłaszcza tekstylnego, metalowego i elektrycznego. Powstały blokowiska z wielkiej płyty, na szczęście nie w starym centrum, które zachowało swój historyczny charakter. Jest to nadal miasto przemysłowe, ale i ważny ośrodek naukowy i kulturalny. Działa w nim od 2003 roku Akademia Filmowa, zaś liczba szkół średnich znacznie przekracza typową dla miast podobnej wielkości. Są dwa teatry, dom kultury, muzea i inne placówki.
Historyczne centrum miasta jest strefa zabytkową podlegająca rewaloryzacji. Zachowały się w nim zabytki średniowieczne, renesansowe i barokowe. Są to kościoły na Starym Mieście, zamek oraz zabytkowe kamieniczki dookoła trzech staromiejskich placów. Na rynku głównym stoi barokowy ratusz zbudowany w latach 1740-1767 z dwiema wieżami. A także klasztorny kościół Podwyższenia Świętego Krzyża z wyróżniającą go renesansową sgrafittową elewacją oraz wieżą, na której wiszą dzwony z XVI i XVII w. Także z XVII w. pochodzi ołtarz główny. W przeszłości kościół ten służył jako magazyn soli.

 

Dwie różne wieże kościelne

Z kilku piseckich kościołów – p.w. św. Wacława, Najświętszej Trójcy, Narodzenia Panny Marii, najstarszym i najciekawszym jest ten ostatni. Pochodzi bowiem z połowy XIII w. i początkowo miał dwie wieże jednakowej wysokości. Ale w 1489 r. jedną z nich podwyższono do 70 m i tak już zostało. Wewnątrz szczególnie ciekawe są gotyckie malowidła ścienne oraz ołtarze. Na wyższej wieży zaś 4 dzwony. Na jednym z trzech staromiejskich placów – Mikulaša Alša, stoi wspomniana już barokowa kolumna morowa – Mariánské morové sousoši.
Miejsc i obiektów wartych zobaczenia jest w Pisku oczywiście więcej. Na gotyckim Zamku Miejskim mieści się muzeum regionalne oraz Sladovna (Słodownia) – obszerne centrum sztuki. Drugie muzeum – Prácheňské prezentuje przeszłość regionu – dawnego kraju pracheńśkiego. Wspomniany już późnogotycki kościół Najświętszej Trójcy służy obecnie jako sala koncertowa. Wiele uroku mają stare kamieniczki z których część pamięta jeszcze czasy średniowiecza. Ale warto zobaczyć i młodsze, np. Reinerovský dům, Dům Městské kompanie nazywany też Domen Nr 1, czy hotel „Otawa".
Gospodarze miasta zachęcają również do zobaczenia m.in. zabytkowej elektrowni wodnej z 1887 roku i mieszczącego się w niej małego muzeum. Ponadto Bramy Putimskiej – tak nazywana jest część jednej z trzech średniowiecznych bram miejskich w której mieści się Dům u Kouli – mieszkał w nim w młodości czeski pisarz Fráňa Šrámek. No i Ogrody Palackiego oraz tutejsze obiekty sportowe i rekreacyjne. Warte poznania są także okolice Pisku. Ale o nich napiszę już osobno.

{jumi [*6]}

a