niedziela, maj 05, 2024
Follow Us
piątek, 10 luty 2023 09:59

Czechy: techmania, świat nauki i Emil Škoda Wyróżniony

Napisane przez
Oceń ten artykuł
(0 głosów)
Emil Škoda na rok przed śmiercią, założył on natomiast w 1899 r. w rodzinnym mieście Zakłady Škoda Emil Škoda na rok przed śmiercią, założył on natomiast w 1899 r. w rodzinnym mieście Zakłady Škoda Techmania

Pilzno, 175-tysieczne miasto wojewódzkie w Czechach zachodnich, na świecie znane jest przede wszystkim z warzenia słynnego piwa Pilsner Urquell i mniej popularnego Gambrinus w drugim tutejszym wielkim browarze.

Ale jest to przecież również miejsce urodzenia i działalności inż. Emila Škody (1835-1900), którego nazwisko stanowi zarazem markę znanych samochodów.

Chociaż z nimi akurat nie miał on nic wspólnego, gdyż zmarł pięć lat po zbudowaniu przez Carla Benza (1844-1929) pierwszego, jeszcze trójkołowego, pojazdu poruszanego przez konie mechaniczne. Na rok przed śmiercią, założył on natomiast w 1899 r. w rodzinnym mieście Zakłady Škoda, początkowo znane najbardziej w świecie jako producent broni dla armii Austro –Węgier oraz w okresie I i II wojny światowej. Wspominam o tym słynnym pilzneńskim inżynierze i przemysłowców, gdyż to z jego dawnymi zakładami związany jest główny temat tej relacji.

Drugie życie obiektów poprzemysłowych

Emil Škoda po studiach politechnicznych w Pradze i Karlsruhe w Niemczech swoją karierę zawodową rozpoczął jako główny inżynier małej fabryki maszyn w Pilźnie. Przejął ją w 1869 r., dokonał rozbudowy, doprowadził bocznicę kolejową i w 1886 r. rozpoczął w niej produkcję broni. Wspomniane już Zakłady Škoda rozwijały się także po śmierci założyciela. A w dwu ich budynkach z 1917 roku, dawnej stołówce pracowniczej i jednej z hal produkcyjnych w zachodniej, przemysłowej części miasta, znajdują się obecnie pilzneńskie Planetarium oraz Centrum Nauki Techmania.

Jedne z turystycznych atrakcji miasta, ale przede wszystkim miejsca dobrze służące społeczeństwu, zwłaszcza nauczycielom i młodzieży, jako jedna z pierwszych w Czechach placówek edukacji nieformalnej. Pozwalającej odwiedzającym ją lepiej poznawać zasady matematyki, fizyki i nowych technologii poprzez mieszczące się w nich stałe ekspozycje multimedialne oraz wystawy czasowe i pokazy naukowe. A także historyczne osiągnięcia techniczne osiągnięci naukowe. Techmania Science Center założone zostało w roku 2005 przez spółkę akcyjną Škoda Transportation i Uniwersytet Zachodnioczeski w Pilźnie.

Rozwój rakiet od… starożytności

W roku 2013 zostało na kilka miesięcy zamknięte w związku z renowacją i modernizacją. A równocześnie otwarto tam pierwsze w Czechach planetarium 3D. To ono mieści się obecnie w budynku dawnej stołówki. Zwiedzających wita prezentacją osiągnięć w poznawaniu Kosmosu oraz kalendarium rozwoju rakiet. Od… starożytności – I wieku naszej ery, poprzez średniowiecze – wieki VII i VIII, a następnie XIII i XIV, aż po lata nam bliższe, także uwzględnione na wielkiej poziomej tablicy po prawej stronie wejścia. Z datami i opisami: 1804, 1903, 1926, 1930, 1942, 1947 oraz kolejnymi, m.in. 1957 (I Sputnik), 1961 (I lot w Kosmos Jurija Gagarina), aż do roku 2012.

Na innej tablicy oraz w prezentacji można zapoznać się z kosmicznymi skafandrami. „Planetarium, pierwsze w systemie 3D w Republice Czeskiej, czytam w otrzymanym folderze, zabierze was aż na krańce znanego wszechświata, a może jeszcze dalej”. Jest w nim interaktywny globus o średnicy 172 cm (Scence On a Shpere) zbudowany przez amerykańską NOAA w celach wizualizacji rezultatów badania atmosfery i oceanów na Ziemi. Umożliwia on oryginalne prezentacje zagadnień naukowych. W kopulach 2D i 3D można oglądać projekcje szerokiego wyboru filmów edukacyjnych.

Już znane I do odpowiedzi w przyszłości

Wystawa „Space” (Kosmos) zawiera 27 interaktywnych eksponatów wykonanych przez pracowników planetarium. Służą one zarówno dobrej zabawie, jak i edukacji. Natomiast Techmania zajmuje około 30 tys. m² powierzchni na dwu poziomach dawnej hali produkcyjnej, Jako główny cel, nawet misję działalności, wymienia pomoc zwiedzającym, zwłaszcza młodzieży, w lepszym poznawaniu nauki, techniki i rozwoju wiedzy ludzkiej. Nie tylko już znanych, ale również wskazywania „pytań bez odpowiedzi”, które znajdą, być może, dopiero następne pokolenia.

Czyli młodzi i najmłodsi goście tego centrum. Eksponaty można wprawiać w ruch, zasady przyrodnicze poznawać demonstrowane w ich procesach, łączyć zabawę z pogłębianiem wiedzy. Widać to zresztą, gdy razem z młodzieżą zajmują się tym ich rodzice czy dorośli opiekunowie. Specjalny dział przeznaczony jest dla dzieci, z multimedialnymi eksponatami i urządzeniami do kształcącej zabawy dostosowanej do możliwości poznawczych ich wieku. Programy imprez i wystaw czasowych zmieniają się często, aktualne można poznać można na specjalnej tablicy na I piętrze.

Dzieje zakładów Škody i bogata oferta współczesna techmanii

Zarówno bowiem do Planetarium jak i Techmanii wchodzi się z tego poziomu, z szerokiej łączącej oba budynki kładki przerzuconej nad torami zakładowej bocznicy kolejowej. W tej drugiej obejrzeć można również rzeźbę „Entropa” Davida Černego, która wywołała wiele dyskusji i kontrowersji podczas jej prezentacji w Brukseli w siedzibie Unii Europejskiej, gdy prezydencję w roku 2009 sprawowały Czechy. Sporo miejsca zajmuje, bardzo ciekawa, wystawa poświęcona marce Škoda.

Dowiedzieć się na niej można wiele o historii firmy, a także obejrzeć w oryginale m.in. unikatowe w skali światowej lokomotywy, trolejbus, czy parowóz z roku 1909, w którym demonstrowana jest siła pary. Oferta Techmanii jest szeroka. Od najmłodszych, 3-latków, bo już w tym wieku dzieci są tu wpuszczane, poprzez zwiedzanie z nauczycielami przedmiotów ścisłych i demonstrowanie różnych urządzeń i problemów, po całodniowe wycieczki rodzinne i stałe abonamenty wejściowe. Nudzić się tu bowiem nie sposób. Warto, aby wiedzieli o tym również turyści z Polski odwiedzający Pilzno.

Autor uczestniczył w międzynarodowym wyjeździe prasowym do Pilzna zorganizowanym i wspieranym przez Pilsen Tourism (www.visitpilsen.eu) i Czechtourism (www.czechtourism.com) 

a