Jacek (27 l): Zawsze zastanawiała mnie jedna rzecz dotycząca oszustów. Tyle jest ostrzeżeń, żeby chronić swoje dane, a szczególnie dowód osobisty przed zgubieniem, bo ktoś może to wykorzystać np. do wzięcia kredytu na mnie. Jak to możliwe, że mając nie swój dowód można otrzymać taki kredyt? Przecież żaden bank nie przyzna mi pożyczki, jeśli przyjdę z dowodem mojej babci?
Asp. sztab. Robert Koniuszy, Wydział Profilaktyki Biura Prewencji i Ruchu Drogowego KGP: W polskim prawie istnieje możliwość zawarcia umowy kredytowej na odległość, wystarczy podać swój PESEL oraz numer dowodu osobistego, a pracownik banku/ instytucji finansowej dokonuje weryfikacji, m.in. sprawdzając, czy dana osoba ma odpowiednią historię kredytową.
Regulacje dotyczące umów zawieranych na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa zawiera ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. 2014, poz.827).
„Umowa zawarta na odległość to umowa zawarta z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie (np. zakupy w e-sklepie, rejestracja w portalu internetowym)".
Jeżeli bank uzna, że osoba nie jest zarejestrowana w Biurze Informacji Kredytowej jako niewiarygodny kredytobiorca, czyli ma tzw. czyste konto, bardzo prawdopodobne jest, że przyzna kredyt. Wszystkie dane można podać przez telefon, a umowa często przychodzi do domu później niż pieniądze trefią na konto.
Z jednej strony jest to wygodne dla kredytobiorców, z drugiej - rodzi niebezpieczeństwo, że w przypadku, kiedy nasze dane osobowe trafią w niepowołane ręce, mogą zostać wykorzystane do różnego rodzaju przestępstw, na przykład właśnie do wyłudzenia kredytu.
O przestępstwie dot. wyłudzenia kredytu mówi art. 297 kodeksu karnego. Zgodnie z nim, „kto w celu uzyskania dla siebie lub kogoś innego od banku lub innej instytucji dysponującej środkami publicznymi - kredytu, pożyczki, poręczenia, gwarancji, subwencji - przedkłada podrobiony, przerobiony lub nierzetelny dokument bądź oświadczenie" podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Jeżeli nie pilnujemy dowodu osobistego, to narażamy się nie tylko na konsekwencje wyrabiania nowego dokumentu tożsamości, ale także na szkody finansowe, bo jeśli ktoś zaciągnie na nasze konto kredyt, to okaże się, że mamy do spłacenia 10, 20, czy 50 tys. zł. A dowiemy się o tym dopiero jak zapuka do nas komornik.
Dlatego należy przestrzegać kilku prostych zasad:
- nie udostępniać swojego dowodu osobistego ani danych osobowych osobom trzecim,
- utracony dokument należy jak najszybciej zastrzec w bazie „dokumenty zastrzeżone" prowadzonej przez Związek Banków Polskich,
- o kradzieży dokumentu należy poinformować najbliższą jednostkę policji,
Należy również być ostrożnym odpowiadając telefonicznie na pytania dot. numeru PESEL czy numeru dowodu osobistego osobie, która podaje się za pracownika banku. Nie mamy pewności z kim rozmawiamy. A niestety ludzie bardzo chętnie podają takie dane przez telefon.
W aplikacji BIK-u Nieskradzione.pl można bezpłatnie zastrzec swój dowód osobisty. W przypadku, gdy nasz dowód dostanie się w niepowołane ręce, gdy przestępca będzie chciał go użyć do np. wzięcia kredytu na nasze dane, to bank może sprawdzić w systemie, że dowód jest zastrzeżony. Po to jest taka aplikacja.
Przestępcy kradnąc dane osobowe często wykorzystują ludzką naiwność. Po zdobyciu danych osobowych np. numeru PESEL i dowodu osobistego wykorzystują te dane nie tylko do zawierania umów kredytowych, ale także do różnego rodzaju transakcji np. wynajęcia mieszkania, wynajęcia hotelu, do wypożyczenia sprzętu sportowego. Ścigana będzie osoba, której dane były na dowodzie osobistym. Wyjaśnienie sprawy może trochę potrwać a do tego czasu osoba której skradziono dane naraża się na konsekwencję finansowe oraz prawne dodał Koniuszy.
Przestępcy przenoszą się do sieci
Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że w 2014 r. stwierdzono 9877 przestępstw i oszustw bankowych (w tym fałszerstwa dokumentów, posługiwania się cudzym dokumentem, oszustw komputerowych, wyłudzeń kredytu). W 2015 r. liczba ta wzrosła do 10 265 przestępstw.
W 2014 r. stwierdzono 7905 oszustw bankowych, w tym 159 z wykorzystaniem podrobionych lub skradzionych dokumentów, a w 2015 r. 6169, w tym 174 z wykorzystaniem skradzionych lub podrobionych dokumentów.
BIK wspólnie z Policją w ramach kampanii „Nieskradzione.pl" przestrzega obywateli przed udostępnianiem swoich danych osobowych osobom nieuprawnionym.
Więcej o tym, jak chronić swoje dane osobowe można przeczytać na portalu: www.nieskradzione.pl.
Źródło: www.kurier.pap.pl.
