Wykonywanie wyroków zagranicznych sądów polubownych staje się coraz ważniejsze – szczególnie w dobie globalizacji gospodarki. Zagadnienia związane z uznawaniem i wykonalnością wyroków arbitrażowych były przedmiotem konferencji zorganizowanej przez Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej.
{jumi [*4]}Współorganizatorami wydarzenia były kancelarie Domański Zakrzewski Palinka oraz Latham&Watkins, a patronem – Wolters Kluwer Polska. W dzisiejszych czasach – epoce globalizacji – radykalnie rośnie liczba międzynarodowych transakcji handlowych. W dziedzinie sądownictwa polubownego przekłada się to na coraz większą popularność międzynarodowego arbitrażu handlowego jako metody rozstrzygania sporów między przedsiębiorcami. Gdy w grę wchodzą miliardy euro czy dolarów, szybkie i fachowe rozstrzygnięcie sporu ma konkretny wymiar ekonomiczny. Liczy się również inny fakt: orzeczenia zagranicznych sądów arbitrażowych są wykonywane nawet w tych krajach, które nie uznają orzeczeń sądowych określonego państwa. Wynika to z umów międzynarodowych, a szczególnie z: Konwencji nowojorskiej o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych z 1958 r. i Konwencji europejskiej o międzynarodowym arbitrażu handlowym z 1961 r. Kwestię wykonalności orzeczeń zagranicznych sądów polubownych na gruncie polskiego prawa reguluje art. 1212 § 2 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z nim, wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta niezależnie od tego, w jakim państwie zostały wydane, podlegają uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności na zasadach określonych w kpc. Pierwszeństwo przed tą regulacją ma Konwencja nowojorska, jako ratyfikowana umowa międzynarodowa (w świetle art. 91 Konstytucji). O wykonalności orzeczenia orzeka sąd właściwy do rozpoznania sprawy w braku zapisu na sąd polubowny, w składzie jednoosobowym. Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, strona wnioskująca o nadanie klauzuli wykonalności wnosi opłatę w wysokości 300 zł.
Na temat wiążącego charakteru orzeczenia zagranicznego sądu polubownego jako przesłanki uznania mówił Józef Palinka. Paweł Lewandowski poruszył temat relacji Konwencji Nowojorskiej i Rozporządzenia Rady (WE) NR 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (tzw. Bruksela I). Na tle wyroku ETS w sprawie West Trankers z 10 lutego 2009 r. omówiono zagadnienie anti-suit injunctions (wyłączenie możliwości poddania sprawy pod rozpoznanie sądu) wydanych w związku z zapisem na sąd polubowny. Wskazano na postulaty zmian w Rozporządzeniu Bruksela I, dotyczące m.in. skreślenie art. 1 ust. 2 lit. d), wyłączającego sądownictwo polubowne spod zakresu obowiązywania Rozporządzenia. Julita Zimoch-Tuchołka zaprezentowała tendencje w interpretacji klauzuli porządku publicznego w prawie międzynarodowym. Dr Marek Świątkowski poruszył temat problemów z egzekucją wyroków sądów polubownych wydanych na podstawie BIT. Podczas konferencji głos zabrali również prawnicy kancelarii Latham & Watkins – Stephen Fiesta (Międzynarodowe prawo publiczne a wykonalność wyroków wydanych w arbitrażu handlowym przeciwko państwom i podmiotom kontrolowanym przez państwa) i Charles Claypoole (Wykonalność wyroków wydanych na podstawie BIT: Konwencja Nowojorska v. Konwencja ICSID).
{jumi [*9]}
