Przeznaczona jest ona przede wszystkim dla rodziców, wychowawców, leśnych edukatorów, animatorów czasu wolnego oraz innych osób pracujących z dziećmi i młodzieżą, aby od najmłodszych lat uczyć ją tego na dobrych przykładach i w atrakcyjnej formie.
„Wypad z dziećmi do lasu połączony z noclegiem? – czytam na tylnej okładce – Brzmi to jak doskonały przepis na przygodę! Tym bardziej, że dziś, w cyfrowych i sterylnych czasach, każdy kontakt z żywą przyrodą jest bezcenny. Leśne biwakowanie to wymarzona okazja do świetnej zabawy i zarazem nauki. By jednak móc w pełni cieszyć się spotkaniem z naturą, uniknąć stresu i wykorzystać wszystkie możliwości tej formy wypoczynku, warto to bobrze zaplanować i właściwie się przygotować. Tylko co to znaczy „właściwie”?”. Książka ma, i odpowiada, na to i wiele więcej pytań.
A jej autorzy mają w tej dziedzinie sporo do powiedzenia na podstawie własnych doświadczeń i bogatej literatury, której wykaz na końcu zajmuje trzy strony drobnego druku. Rozpoczynają od wyjaśnienia znaczenia dwu popularnych, chociaż obcojęzycznych pojęć: survival i buschcraft. Pierwszy, to w ogromnym skrócie, umiejętność przetrwania w trudnych warunkach, samoratownictwa i wydostawania się z opresji. Także, niekiedy, kosztem przyrody, innych, czy naruszania prawa. Natomiast drugi jest częścią pierwszego. Opiera się na odpowiedzialności i szacunku dla środowiska naturalnego, stosowanu odpowiednich technik i sprzętu, obejmuje szeroki zakres wiedzy z wielu dziedzin: zoologii, myślistwa, botaniki, ziołolecznictwa, meteorologii, a także podstaw chemii oraz fizyki.
W tym pierwszym rozdziale omawiają różnice między survivalem cywilnym i wojskowym, puszczaństwo, 6 głównych filarów przetrwania, sens i cel nauki szeroko rozumianej sztuki przetrwania w różnych sytuacjach. A następnie postępowania w tym zakresie z dziećmi i młodzieżą, m.in. w postaci zabaw, organizowania i spędzania czasu na biwakach, z szacunkiem dla środowiska i zacieraniem po sobie śladów pobytu w nim. Rozdział ten, podobnie jak większość 15 kolejnych, zamyka słowniczek przydatnych pojęć. W podobny sposób omawiane jest planowanie i przygotowywanie się do wspólnych, zwłaszcza z dziećmi, wypraw do lasu, ze zwróceniem uwagi, jakie mogą ich uczestników spotkać niespodzianki.
Aż cały rozdział, 35 stron druku, poświęcony jest ABC pakowania rzeczy, sprzętu i przedmiotów niezbędnych lub przydatnych w trakcie wypraw do lasu, zwłaszcza z biwakami. Nieco krócej tak ważnemu problemowi jak umiejętność poruszania się w lasach w taki sposób, aby się w nim nie zgubić – oraz radami, jak postępować i w takich przypadkach. Z dublowaniem map drukowanych, zapisywanych w telefonie, czy GPS, planowanych tras. Przydatności kompasu i innego wyposażenia. Spośród sposobów nocowania w lesie omawiane jest hamakowanie, w praktyce nie takie proste, jak wielu ludzi sądzi. Wybór różnych miejsc schronienia na nocleg, lub w przypadku np. burzy lub deszczu, a także biwakowania.
Osobne rozdziały poświęcone są wodzie, z jej znaczeniem dla organizmu ludzi, zdobywaniem pitnej, w razie potrzeby uzdatnianiu, przenoszenie jej itp. Podobnie ogniu, ze szczególnym podkreślaniem kwestii bezpieczeństwa w lasach i na obszarach zielonych. Jedzeniu – od tego, co trzeba zabrać ze sobą na wycieczkę czy wyprawę, jak gotować i przyrządzać posiłki „w warunkach terenowych”, do korzystania z tego, co można znaleźć na miejscu: jadalnych roślin, owoców, grzybów itp. Inne rozdziały poświęcone są bezpieczeństwu, zagrożeniom, pogodzie i jej zmianom. Profilaktyce zdrowotnej i udzielaniu pierwszej pomocy, higienie na biwaku. Użytkowaniu i konserwacji sprzętu.
Są propozycje „dzikich zabaw” z dziećmi i młodzieżą z grami terenowymi. No i, oczywiście, kwestiom ochrony środowiska i zachowywania czystości oraz porządku w rozdziale zatytułowanym „Zabierz śmieci z lasu”. Na końcu książki znajdują się wskazówki dla animatorów survivalu i buschcraftu z dodatkami: jak nauczać metodą EDGE oraz elementami dobrej zabawy. W każdym z tych rozdziałów znajduje się mnóstwo informacji, rad i sugestii. Są, stosunkowo nieliczne, rysunki przedstawiające poglądowo omawiane tematy, np. wieszania hamaków, różne sposoby gotowania wody, rozpalania i skutecznego wygaszania ognisk itp. W tekst włamano też, w ramkach, sporo dodatkowych informacji oraz ciekawostek. Można więc z tego „niezbędnika” dowiedzieć się i nauczyć naprawdę wiele, co pozwoli na sensowne, bezpieczne oraz ciekawe i pouczające wyprawy, zwłaszcza rodzinne, do lasów i na łono przyrody.
LEŚNY NIEZBĘDNIK RODZINNY. PORADNIK SURVIVALU I BUSHCRAFTU. Autorzy: Paweł Frankowski i Marian „Radar” Wyrzykowski. Wydawnictwo Bezdroża, wyd. I, Helion, Gliwice 2022, stron 335. Cena 49,90 zł. ISBN 978-83-283-8747-8
