Postawienie po II wojnie światowej zapory na Wełtawie i stworzenie Zalewu Orlickiego, którego wody pochłonęły nawet dolne partie tego zamku spowodowało, że obecnie znajduje się on o 80 metrów niżej nad lustrem wody, ale nadal ma imponującą sylwetkę. Ma też ciekawą historię. W XIII w. w miejscu tym stał niewielki drewniany gródek królewski, pełniący funkcję urzędu celnego. W tamtych czasach cło pobierano od pływających po Wełtawie statków z towarami. Zamek założył cesarz Karol i przekazał w 1357 roku biskupowi Dětřchovi z Portic i jego bratankowi Jetřichovi. Pierwszy z nich otrzymał prawo dożywotniego korzystania z tego zamku, drugi miał w przypadku zagrożenia zapewnić mu załogę. Później w drodze zamian, sprzedaży i dziedziczenia przechodził w różne ręce. Najpierw należał do najwyższego królewskiego komorzego Zygmunta Hulera, a po jego śmierci do jego brata Andrzeja. Następni właściciele, husyci Zmrzlikowie, z których Peter był królewskim mincerzem, rozbudowali zamek. W 1501 r. kupili go wraz z 22 okolicznymi wsiami Szwamberkowie. Jiři i Vilém ze Švamberka przebudowali go w stylu renesansowym, dobudowując nową część i wieżyczkę. W 1621 r., mimo iż był on bardzo trudny do zdobycia, poddany został cesarskim dowódcom Marradasowi i Huercie, którzy oblegli go z czterema tysiącami wojska.
Siedziba rodu Schwarzenbergów
Gdy władali nim Eggenberkowie, w strachu przed Turkami w 1683 roku zamek został silnie umocniony. Po wymarciu męskiej linii tego rodu trafił do Schwarzenbergów, ale oni nie interesowali się nim zbytnio, gdyż główną siedzibę mieli w Czeskim Krumlowie. Dopiero po podziale tego rodu w 1802 roku na dwie autonomiczne gałęzie, Karel Filip, austriacki marszałek polny i jeden ze zwycięzców nad Napoleonem I uczynił Orlik swoją siedzibą rodową. Założył w niej bibliotekę oraz kolekcję starej broni i zbroi, a jego żona zamieniła okolicę w park w stylu angielskim. Zasadzono w nim 460 tys. drzew i krzewów, także sprowadzonych z zagranicy. Przebudowano też zamek, ale wkrótce padł on pastwą pożaru. Podczas kolejnej rekonstrukcji w I połowie XIX w. w stylu neogotyckim, którą zaprojektował praski architekt Bernhard Grueber, dobudowano trzecie piętro z pokojami dla dzieci i gościnnymi. W 1948 r., gdy w Czechosłowacji władzę przejęli komuniści, Schwarzenbergowie na mocy tzw. drugiej reformy rolnej musieli opuścić swoją siedzibę i wyemigrowali do Austrii. Wrócili po roku 1989, gdy Karl Schwarzenberg został szefem kancelarii prezydenta Czechosłowacji Vaclava Havla. Zamek odzyskali w 1992 r., obecnie należy od do jego syna Jana Schwarzenberga. Nie jest jednak zamieszkany, tylko od maja do października dostępny do zwiedzania. Szczególnie ciekawy jest w nim wielki salon w stylu empir z meblami i wyposażeniem wykonanym we Francji w latach 1822-1824. Znajdują się w nim również portrety rodu i popiersie Napoleona I – dar od cesarza Francuzów. Oglądać można również Salę Teski, nazwaną tak na cześć jej twórcy, rzeźbiarza Jana Teski, bratanka jednego z najwybitniejszych malarzy czeskich Mikoláša Alša. Jest w niej przepiękny kasetonowy sufit, pokryte okładziną ściany i drzwi. Jego praca została wysoko oceniona na Wystawie Jubileuszowej w Pradze w roku 1891.
80 metrów bliżej powierzchni wody
Sala Rycerska – kolejna dostępna dla zwiedzających – ma w oknach oryginalne witraże renesansowe i barokowe. W małej Zbrojowni urządzono muzeum starych i nowszych rodzajów broni, pistoletów, prochownic itp., natomiast w zamkowej bibliotece, założonej przez protoplastę tej gałęzi rodu ponad dwa wieki temu i systematycznie uzupełnianej, znajduje się ponad 18 tys. książek w różnych językach i o różnej tematyce. Zamkowe korytarze i klatki schodowe ozdabiają trofea myśliwskie. Rarytasem jest też tzw. Klaudiánova mapa, najstarsza drukowana mapa Czech.
Zamek, gdy powstawał, stał na szczycie wysokiej skały na ostrogu Wełtawy. Obecnie jest to półwysep wrzynający się w wody Zalewu Orlickiego, którego poziom, po zbudowaniu zapory, podniósł się o 80 metrów. Obecnie najstarszą częścią zamku jest część południowo-zachodniego skrzydła gotyckiego. Do niego dobudowywano następne części. W 1575 r. skrzydło północno-zachodnie, zaś w latach 1751-1753 południowo-zachodnie. I jak już wspomniałem, w XIX w. dobudowano trzecie piętro.
Budowlę zdobią trzy wieże. Dwie okrągłe, z których nazywana niegdyś Uherka – Węgierka, ma fundamenty wyciosane w skale, małe okna i służyła m.in. jako więzienie. Trzecia ma za podstawę połowę koła. Nie wiadomo jednak, czy taką była od początku, czy też jej część wyburzono w roku 1802, podczas gruntownej przebudowy zamku. Na dziedzińcu stoi kaplica poświęcona Matce Bożej. Jest to więc ciekawy i bardzo malowniczo wyglądający zamek, chociaż na zdjęciach oraz przedwojennych czechosłowackich znaczkach pocztowych prezentował się bardziej majestatycznie.
{jumi [*6]}
